تعیین این موضوع که آنفلوآنزا چه هنگام برای نخستین بار شروع به بیمار کردن موجودات زنده کرد، دشوار است؛ اکنون دانشمندان به دنبال نشانههایی برای پیگیری این ویروس تا زمان دایناسورها هستند.
مطالعات تاریخ بیماریهای همهگیر بزرگ انسانی نشان میدهد که آنفلوآنزا دست کم قدمتی 1000 ساله دارد.
دیوید مورنز از «موسسه ملی آلرژی و بیماریهای مسری»، گفت: زمانی که گذشته را کنکاش میکنیم، این اطمینان پایین میآید. ما میتوانیم با اطمینان بگوییم که آنفلوآنزا از سال 1918 شایع بوده، زیرا ویروس 1918 را در اختیار داریم، اما پیش از آن زمان، همه چیز در حد حدس و گمان آکادمیک است.
با جستجوی سرنخها در روایتهای معاصر از شیوع این بیماری، مورنز با 95 درصد اطمینان به این نتیجه رسیده که انسانها در سال 1510 پس از میلاد، شاهد شیوع آنفلوآنزا بودهاند.
همزمان، ویروسشناسان به دنبال یافتن منشا آنفلوآنزا هستند و مایکل وروبی از دانشگاه آریزونا، ژنومهای ویروسهای آنفلوآنزا را با ژنومهای ویروسهای مشابهی مقایسه میکند که در تلاش برای ترسیم شجره تکاملی پاتوژنها، توالی داده شدهاند.
وی به این نتیجه رسیده که جد ویروس آنفلوآنزا و ویروس مسری کمخونی ماهی قزلآلا، مشترک است.
هماکنون این پرسش مطرح است که چه هنگام ویروس آنفلوآنزا و ویروس قزلآلا از یکدیگر جدا شدهاند؟ پاسخدادن به این سوال دشوار است، زیرا ژنومهای ویروسی بیش از ژنومهای حیوانات تغییر میکنند و حین تکثیر دچار هیچ اشتباهی نمیشوند.
وروبی گفت: درست مانند نوشتن سریع یک ایمیل با چشمان بسته و ارسال آن، ویروسهای آنفلوآنزا نیز به سرعت جهشهای زیادی را انجام میدهند.
همچنین، تعدادی از بخشهای کلیدی ژنوم یک ویروس بسیار باثبات هستند. به طور مثال، وروبی در شناسایی خویشاوندان ویروس اچآیوی شرکت داشت و دریافت که آنها در آن سوی سواحل آفریقا، طی بازه زمانی 10 هزار ساله و در انزوای کامل تکامل یافتند.
این محقق متوجه شد که حتی پس از این بازه زمانی، ژنومهای آنها هنوز هم به همان وضعیت اولیه باقی مانده بودند.دانشمندان همچنین شواهدی از ویروس مرتبط با اچآیوی را شناسایی کردهاند که هشت میلیون سال پیش در ژنوم موشخرما بوده است.
در حال حاضر، هیچ شواهدی از آنفلوآنزای باستانی در دست نیست، اما این پرسش مطرح است که آیا جدی که ویروس آنفلوآنزا با ویروس قزلآلا در آن سهیم است، به زمان دایناسورها بازمیگردد؟
این معما هنوز هم پیش روی دانشمندان است.