افزایش گاز گلخانه‌ای دی‌اکسیدکربن دامن اقیانوس‌ها را گرفته، سوال اینجاست که ادامه این روند بر حیات آبزیان چه تاثیری خواهد داشت؟ اقیانوس‌ها حدود یک‌سوم دی‌اکسیدکربن تولیدی از سوی فعالیت‌های انسانی را با سرعت 300 تن در ثانیه جذب می‌کنند.این امر تا حد قابل توجهی از سرعت تغییرات اقلیمی در سطح جهان می کاهد. اما در عمل جذب این میزان دی اکسیدکربن باعث شده که اقیانوس ها هم اکنون 30 درصد بیشتر از دوره پیش از انقلاب صنعتی اسیدی باشند.
میزان تغییرات فعلی pH اقیانوس ها که از آن تحت عنوان «اسیدی شدن» نام می برند، در طول تاریخ حیات این کره خاکی بی سابقه است. با توجه به سیر صعودی تزریق دی اکسیدکربن به جو زمین، این کمک اقیانوس ها واقعا حیاتی است، اما مساله اینجاست که همین کمک می تواند به بهای نابودی حیات در اقیانوس ها و دریاها تمام شود. در این صورت زندگی میلیون ها انسان نیز قطعا در معرض مخاطره جدی قرار خواهد گرفت.
آمار شوکه کننده
برای نخستین بار در طول تاریخ حیات بشر، میزان دی اکسیدکربن در جو به بالای 400 قسمت در میلیون (پی.پی.ام) رسیده است. چارلز دیوید کلینگ یک دانشمند که برای نخستین بار گزارشی از شرایط دی اکسیدکربن در جهان ارائه داد، از تاثیرات گازهای گلخا نه ای و گرمایش جهانی سخن به میان آورد. نمودار مشهور پروفسور کلینگ که به نام خود وی ثبت شده، نشان می دهد که غلظت دی اکسیدکربن جو دهه هاست که به سرعت رو به افزایش است.
پیش از انقلاب صنعتی یعنی زمانی که انسان با سوزاندن سوخت های فسیلی شروع به آزادسازی مقادیر عظیمی گاز به جو زمین کرد، سطح دی اکسیدکربن حدود 280 قسمت در میلیون بود. اما در ابتدای امسال غلظت دی اکسیدکربن برای نخستین بار در طول تاریخ ثبت شده بشر، به سطح هشدار رسید. اگر به خاطر نقش موثر اقیانوس ها نبود، این رقم قطعا سال ها بود که از این مرز عبور کرده بود.
تاثیر بر انواع آبزیان
دانشمندان پیشتر هم شاهد تاثیرات مخرب اسیدی شدن اقیانوس ها بر موجودات آبزی نظیر صدف های خوراکی، صدف های دوکفه ای، حلزون های دریایی و مرجان ها بوده اند. در دهه گذشته اسیدی شدن اقیانوس ها باعث مرگ لارو هزاران صدف خوراکی و البته کاهش قابل توجه رشد مرجان های استرالیا شد. استفاده از سوخت های فسیلی در جوامع امروز، رسما حیات آبزیان در سراسر جهان را در معرض یک مخاطره بزرگ و برگشت ناپذیر شیمیایی قرار داده است.
این در حالی است که در گذشته تغییر در شرایط اقیانوس ها بسیار کندتر از زمان حاضر بود. شرایط کنونی به حدی پیچیده است که حدود 95 درصد از گونه های جانوری در معرض نابودی قرار گرفته اند. چنانچه میزان انتشار گاز دی اکسیدکربن با روند فعلی ادامه پیدا کند، سیاره ما قطعا شاهد انقراض گسترده ای خواهد بود که در نهایت حیات بشر را به مخاطره خواهد انداخت.
تهدید امنیت غذایی ساحل نشین ها
انسان ها چون به نوعی در راس هرم غذایی اقیانوس ها قرار دارند، در آینده با تهدیدات جدی در این زمینه مواجه خواهند شد. در پاییز سال گذشته گزارش سازمان بین المللی حفاظت از اقیانوس ها تحت عنوان «تهدید امنیت مواد غذایی دریایی بواسطه افزایش غلظت دی اکسیدکربن در جهان» منتشر شد.
این گزارش کشورهای مختلف را براساس میزان آسیب پذیری دسته بندی کرده بود. در واقع بسیاری از جزایری که برای تامین معاش به غذاهای دریایی وابسته هستند، از این نظر در معرض یک خطر کاملا جدی قرار گرفته اند. این تهدید در وهله نخست شامل خرده ماهیگیرانی می شود که برای صید نمی توانند خود را به آب های عمیق تر برسانند، اما رفته رفته دامنه خطر گسترش پیدا خواهد کرد و بر مصرف مواد غذایی دریایی تاثیر جدی خواهد گذاشت.
کاهش میزان انتشار دی اکسیدکربن تنها راه مقابله با اسیدی شدن هر چه بیشتر اقیانوس هاست. سازمان بین المللی حفاظت از اقیانوس ها در تلاش است تا با ایجاد محدودیت های گسترده برای حفاری های خارج از محدوده قانونی ساحلی کشورها، از انتشار بی رویه آلاینده ها به آب اقیانوس ها جلوگیری کند. حمایت از راه حل هایی نظیر استفاده از انرژی های پاک در چنین حفاری های گسترده ای، یکی از راهکارهای جدی این سازمان است.
