داروی باکتریایی موسوم به Rapamycin میتواند در ارتقای یادگیری و حافظه موشهای تمامی سنین نقش مهمی ایفا کند.این دارو که نخستین بار در نمونه خاک از جزیره ایستر کشف شد، به عنوان بازدارنده سیستم ایمنی برای ممانعت از پس زدن اندامهای پیوندی به کار برده میشود اما هم اکنون کاربرد دیگر آن برای تقویت یادگیری و ارتقای حافظه نیز کشف شده است.
محققان مرکز علوم سانآنتونیو این کشف را حین جستوجوی راهی برای پیشگیری از کاهش مهارتهای شناختی ناشی از افزایش سن صورت دادند.
آنها این دارو را که sirolimus نیز نام دارد و در بازار تحت برچسب تجاری Rapamune عرضه میشود، به رژیم غذایی موشهای سالم اضافه کردند و دریافتند که اثرات این دارو برای موشهای تمامی سنین صادق بود.
نتایج حاصل حاکی از آن بود که موشها مطالب را یاد گرفته و تمامی مواد را بهتر از حالت معمول به یاد میآوردند. در میان موشهای پیر هم مصرف این دارو نشاندهنده پیشرفت و خنثی کردن کاهش نرمال این عملکردها با بالا رفتن سن بود.
به گفته متخصصان، داروی مزبور همچنین موجب کاهش اضطراب و رفتارهای شبیه به افسردگی که هر دو مولفههای مختلکننده عملکرد شناختی در انسان هستند، شد.
موشها تونل را به دیوار ترجیح میدهند و بنابراین در فضاهای باز راحت نیستند. برای مشاهده رفتار این حیوانات، محققان از نوعی مارپیچ مرتفع که به یک راه گربهرو باز ختم میشد، استفاده کردند. موشهای حاضر مصرفکننده غذای حاوی داروی Rapamycin در مقایسه با موشهای با رژیم غذایی معمولی زمان بیشتری را صرف تفحص این راه کردند و این امر نشاندهنده اضطراب کمتر آنها بود.
آزمایش دوم برای اندازهگیری میزان رفتار افسردگیمانند این جانوران جونده از این حقیقت بهره برد که موشها تمایل ندارند با دمشان آویزان نگه داشته شوند. به این دلیل که انتقال آنها از قفسی به قفس دیگر با آویزان کردنشان از طریق دم انجام میشود، این حیوانات در تقلا برای نجات از وضعیت ناخوشایند برمیآیند. میزان و تعداد دفعات تلاش آنها کمیت انگیزه این موجودات برای خروج از موقعیت ناخوشایند در اختیار میگذارد.
تعدادی از موشها در تلاش برای رها شدن هستند اما چنانچه در معرض یک ماده ضدافسردگی قرار گیرند، این کوشش را افزایش میدهند. این رفتار به عملکرد ضدافسردگیها حساس بوده و معیار مناسبی برای پی بردن به این که آیا دارویی مانند داروی ضدافسردگی عمل میکند، به شمار میآید.
دانشمندان دریافتند که rapamycin مانند یک داروی ضدافسردگی عمل میکند و میزان زمانی را که موشها برای رهایی از شرایط نامطلوب صرف میکنند، افزایش میدهد.
به گفته محققان حاضر در این مطالعه، کاهش افسردگی و رفتارهای افسردگیمانند در موشهای درمانشده با این دارو در موشهای تمامی سنین از چهار ماهگی گرفته که معادل سن رفتن به کالج در انسان است، 12 ماهگی که با میانسالی انسان معادل بوده و همچنین 25 ماهگی که با سالمندی انسان معادل است، مشاهده شد.
محققان همچنین سطوح سروتونین، دوپامین و نوراپینفرین که انتقالدهندههای عصبی "حس خوش" هستند را اندازهگیری کرده و به این نتیجه رسیدند که تمامی این سه حامل مواد شیمیایی در مغز به طور قابل توجهی در موشهای تغذیه کرده از rapamycin افزایش یافت.نتایج این تحقیق در مجله Neuroscience انتشار یافت.